Historie: 3e generatie!
'Wat een hart heeft en tikt is me dierbaar'
Frank Tanke vertegenwoordigt de derde generatie Tanke klokkenmakers.HENGELO (O) – Hij klopt op de werkbank uit 1919: die was van z'n grootvader. Net als het handdraaibankje van het merk Lorch dat eraan hangt. 'Onvervangbaar, loepzuiver, ik kan er alles mee.' Alles wat een hart heeft en tikt is hem dierbaar, zegt hij. 'Ze noemen me de klokkendokter.'
Het was allerminst vanzelfsprekend dat er een derde generatie Tanke klokkenmaker zou aantreden. Feitelijk is het een wonder. Want Frank Tanke (42) maakte bij de geboorte een moeilijke start, met de nodige complicaties. 'Prematuur, halfjaar couveuse, praktisch blind', vertelt hij. Van z'n 6e tot z'n 16e jaar bezocht hij speciaal onderwijs voor slechtzienden. 'Vaders zaak voortzetten, daar was geen sprake van.'
Totdat ene professor Deutman langskwam: een specialist van het Radboudziekenhuis in Nijmegen. 'Hij wilde me opereren, gaf geen garanties, maar ik had niets te verliezen.' Na enkele netvliesoperaties begon Tanke steeds meer te zien en na een halfjaar zag hij links 100 procent en met z'n rechteroog bijna de helft. 'Genoeg om de vraag te doen rijzen: Kan ik nu wél m'n vaders vak gaan leren?'
Vanwege de bijzondere omstandigheden mocht hij de verplichte stages tijdens de opleiding aan de vakschool in Hoorn thuis doen. 'Dat was alleen maar goed, want mijn vader was streng: hij stelde hoge eisen. Een horloge- of klokkenmaker moet voor 100 procent achter z'n werk kunnen staan, zei hij altijd.'
Juwelierszaak Tanke aan de Oldenzaalsestraat –'sinds 1918, een begrip in Twente'– was toen al van de hand gedaan. 'Alleen reparaties van particulieren en via juweliers, daar redden we het mee. Zoals ik dat, na de dood van m'n vader twee jaar geleden, nu ook doe. Als zzp'er houd ik m'n eigen broek op.'
Als klokken- en horlogemaker is Tanke gespecialiseerd in restauratie en reparatie van antieke klokken. 'Dat is zulk mooi werk, dat geeft zo veel voldoening.' De werkplaats oogt bescheiden: een slaapkamer aan de voorzijde van een nieuwbouwwoning in de wijk Groot Driene. Twee werkbanken, diverse klokken aan de muur, een kast vol onderdelen en veel lades met klein grut: asjes, busjes, radertjes, veertjes en tandwieltjes. Soms van standaardafmeting, dan weer zelfgefabriceerd op maat.
Voor een juwelierszaak werkt Tanke onder contract, maar de meeste tijd gaat heen aan particuliere opdrachten. Formaten en aard van de reparaties variëren zo veel als er verschillende soorten klokken zijn. 'Een staande Amsterdammer: was ik drie weken druk mee. Staartklokken, scheepsklokken, planetariumklokken, pendules, bedenk het maar.'
Soms gaan mensen heel ver in klokkenliefde. 'Een dame kwam met een klok en het verhaal dat ze naar Spanje verhuisde. Of ik het uurwerk wilde maken en het in haar Spaanse huis wilde komen plaatsen. Nu, dat wilde ik wel: logies en tickets waren inbegrepen. Voor een Friese staartklok ben ik ooit diverse keren op en neer geweest naar Groningen: niemand mocht eraan zitten, behalve ik.'
Het omgekeerde komt ook voor, beaamt Tanke. 'Maar wie voor goedkoop gaat, komt bijna altijd bedrogen uit. Proberen mensen het bij Beun de Haas, dan komen ze uiteindelijk toch bij de vakman terecht. Die dan ook mag herstellen wat de prutser heeft aangericht.'
Klokkenreparaties zijn zelden goedkoop, weet de Hengelose klokkendokter. 'Daarom altijd prijsopgave vooraf, ik wil geen verrassingen.' Concurrentie in het gilde is er nauwelijks, zegt hij. 'We helpen elkaar, gaan met een vaste ploeg van 30, 35 man naar bijscholing en beurzen. 'Het is een uitstervend vak, ja, van de opleidingen komen mondjesmaat afgestudeerden af.'
Aan Tankes pols klopt een zogeheten skeletonhorloge, van Zwitserse makelij: Vacheron Constantin Genève, met doorzichtige kast en alle raderen zichtbaar lopend. 'Mijn vak is zo verschrikkelijk mooi, en zo boeiend. Het geeft een heerlijk gevoel als je iets moeilijks fikst.'
De vierde generatie Tanke is nu nog van kleuterformaat. 'Ik zal hem nooit dwingen, Maar afremmen zal ik hem –zeker weten– ook niet.'
